stat4u

czwartek, 25 lutego 2016

MIKROBIOLOGIA: KLASYFIKACJA BAKTERII I NASZA MIKROFLORA


MIKROBIOLOGIA


Nazwa pochodzi od słów greckich mikros- mały, bios – życie, logos – nauka.
Jest to dział biologii zajmujący się istotami dostrzegalnymi jedynie okiem uzbrojonym. Obecnie mikrobiologia zajmuje się drobnoustrojami należącymi do świata:
  • roślinnego , tj. pierwotniaki roślinne, drożdże, pleśnie ( mykologia, mykos- grzyb)
  • zwierzęcego , tj. pierwotniaki zwierzęce (patozoologia- działa zoologii, protos- pierwszy, zoon- zwierzęcy)
  • drobnoustrojami stojącymi na pograniczu świata roślin i zwierząt-zajmuje się tym dział mikrobiologii zwany bakteriologią (bakterion- pałeczka)

Najmniejszymi z dotychczas poznanymi bezkomórkowymi istotami żywymi WIRUSAMI zajmuje się wirusologia (virus- jad) będąca pomostem pomiędzy światem ożywionym a nieożywionym.


Natomiast RIKETSJAMI, które są na pograniczu bakterii i wirusów zajmuje się riketsjologia.

Robert Whittaker w 1956 roku , jako pierwszy zaproponował podział ziemskich organizmów na 5 królestw:
  1. Monera (wiciowce)
  2. Protista (pierwotniaki)
  3. Fungi (grzyby)
  4. Plantae ( rośliny)
  5. Animalia ( zwierzęta)
 wprowadził trzy wyższej rangi jednostki systematyczne -„domeny” lub „ superkrólestwa

  1. Bacteria
  2. Archea
  3. Eukarya

Ze względów praktycznych mikrobiologia została podzielona na:

  • mikrobiologię lekarską- zajmującą się drobnoustrojami chorobotwórczymi dla człowieka oraz stanowiącymi naturalną florę organizmu ludzkiego, które są niewielkim odsetkiem mikroorganizmów występujących w przyrodzie. W ramach mikrobiologii lekarskiej wydzielona jest dodatkowo mikrobiologia praktyczna.
  • mikrobiologia weterynaryjna- zajmuje się drobnoustrojami występującymi wśród zwięrząt w tym i chorobotwórczymi
  • mikrobiologia rolnicza- mikroflora gleby, wody, nawozów, pasz, żywności, szkodliwością i pożyteczną stroną pochodzenia roślinnego i zwierzęcego
  • mikrobiologia przemysłowa- drobnoustroje wykorzystywane w przemyśle fermentacyjnym, mleczarskim, piekarniczym, spirytusowym, piwowarskim, winiarskim, farmaceutycznym, spożywczym

Antonii van Leeuwenhoek w 1686 r. jako pierwszy zobaczył , narysował i opisał „małe pałeczki” (stąd nazwa bacterion). Wykorzystał do tego własnej konstrukcji mikroskop (to był fenomen na tamte czasy, powiększał aż o 300 razy)
Po opisaniu przez niego bakterii , kolejny lekarz, Anglik Edward Jenrier (1749-1823) opracował metodę zapobiegania ospie prawdziwej. Był to okres przed odkryciem i opisaniem drobnoustrojów wywołujących choroby zakaźne u dojarek, które wcześniej przechorowały zakażenie po kontakcie z chorymi krowami. Naukowiec czynnie zakażał inne osoby wydzieliną ze zmian występujących u krów, uzyskując odporność ludzi na zakażenia ospą ludzką (1798)
Ten schemat postępowania profilaktycznego w odniesieniu do chorób zakaźnych do dzisiaj jest podobny.

Do celów bakteriologicznych mikroskop został wykorzystany dopiero przez francuskiego chemika Ludwika Pasteura (1822-1893), który uważany jest za twórcę współczesnej mikrobiologii. Jego odkrycia miały fundamentalne znaczenie dla rozwoju mikrobiologii , ponieważ
  • obalił teorię samorództwa w wyniku stosowania metody wyjaławiania (sterylizacji) pożywek
  • wyosobnił w 1877r. Po raz pierwszy czyste hodowle drobnoustrojów
  • wprowadził szczepionkę przeciwko cholerze kur, wąglikowi (1881) oraz przeciw wściekliźnie (1885) wskazując drogę zapobiegania chorobom zakaźnym.

Pasteur wprowadził do prac badawczych i użytkowych hodowle bakterii na sztucznych podłożach, co pozwalało je izolować i hodować. Swoimi pracami umożliwił poznanie etiologii bakteryjnych i wirusowych chorób zakaźnych , ale przede wszystkim wskazał metody zapobiegania i zwalczania tych chorób, co zapoczątkowało rozwój IMMUNOLOGII.
Prace Pasteura wykorzystał angielski chirurg Józef Lister (1827- 1912), który w 1867 r. wprowadził metodę odkażania przed operacją chirurgiczną ludzkiego ciała, używając fenolu jako antyseptyka.
Drugim zasłużonym dla mikrobiologii uczonym obok Pasteura , współcześnie mu żyjącym był niemiecki lekarz ROBERT KOCH (1843-1919)- twórca nowoczesnej techniki mikrobiologicznej. Wprowadził on do hodowli bakterii podłoża stałe jak agar, żelatynę, surowicę ściętą, ziemniaki. Jednak Robert Koch zasłyną jako odkrywca PRĄDKA GRUŹLICY (1883) i wykorzystania tuberkuliny w diagnostyce gruźliczej. Ponadto odkrył przecinkowca cholery azjatyckiej w 1867r.

Ludwik Pasteur i Robert Koch wskazali swoimi badaniami kierunki walki z chorobami zakaźnymi.

Erę badań w mikrobiologii opartą na badaniach w mikroskopie elektronowym otworzył w 1938r. F Ruska, co pozwoliło poznać dokładniej strukturę bakterii.
Kamieniem węgielnym w rozwoju mikrobiologii było odkrycie w 1929r przez Fleminga PENICYLINY uzyskanej z hodowli pleśni co uruchomiło badania poszukujące antybakteryjnych substancji wytwarzanych przez pleśnie i grzyby.
Inną grupę czynników antybakteryjnych odkrył w 1934r. Domagk – chemioterapeutyk z grupy sulfonamidów.


NATURALNA MIKROFLORA ORGANIZMU CZŁOWIEKA

Rozpowszechnienie drobnoustrojów w środowisku otaczającym człowieka sprawia, że w jego wnętrzu: w układzie pokarmowym, oddechowym, płciowym, a także na włosach, skórze, błonach śluzowych, występuje ogromna liczba drobnoustrojów. Mikroby spełniają wiele pożytecznych cech, ale zaburzenia w funkcjonowaniu naszej flory bakteryjnej mogą doprowadzić do pojawienia się drobnoustrojów chorobotwórczych groźnych dla naszego zdrowia, a nawet życia.
Za mikroflorę naturalną uznaje się mikroorganizmy, które stale występują w naszym organizmie oraz te, których nie jesteśmy w stanie usunąć. Na to czy te maluchy są czy nie ma wpływ styl naszego życia, stan zdrowia, sposób odżywiania, wiek, nałogi oraz miejsce, w którym żyjemy.
Największą ilość mikrobów możemy odnaleźć w przewodzie pokarmowym. Jest to miejsce zasiedlane głównie przez rodzaje Eubacterium, Lactobacillus, Bifidobacterium, Bacteroides czy Escherichia. Na poziomie jelita czczego i dwunastnicy występują największe ilośći. Jelito kręte i dwunastnica zajęte są przez Enterococcus, Bifidobacterium, Clostridium, Staphylococcus czy Streptococcus.
Układ oddechowy też jest ważnym miejscem dla mikrobów, bogato zasiedlonym przez te maluchy. Bytują głównie w nozdrzach- są to przede wszystkim gronkowce, które niekiedy mogą ujawnić właściwości chorobotwórcze. W gardle na ogół siedzi Streptococcus pneumoniae.
Skóra jest siedliskiem bogatym w gronkowce, maczugowce, prątki. Laseczki czy drożdże.

Ze względu na korzystne warunki do rozwoju drobnoustrojów, ciało człowieka może być atakowane przez szereg mikro organizmów chorobotwórczych.  

  Mikroflorę dzielimy na dwie grupy:

  1. mikroflorę stałą- swoista, normalna, pożyteczna- odgrywa ważną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu (wytwarzanie witamin, aminokwasów, przyswajanie pokarmów, aktywizacja mechanizmów obronnych, antagonistyczne działanie na bakterie chorobotwórcze)
  2. mikroflorę przejściową – nie osiedlającą się na stałe, przechodzącą z otoczenia, niechorobotwórczą. 
Istotny wpływ na skład każdej grupy mają czynniki środowiskowe, wiek, płeć, rodzaj odżywiania, zaburzenia hormonalne.
Podstawową często występującą mikroflorę naturalną tworzą:
  • w przewodzie pokarmowym:
    Eschierichia coli, z grupy Enterobacteriaceae, Streptococcus faecalis, Clostriodium sp., Lactobacillus bifidus, Vibrio sp., błonniczopochodne.
  • Na skórze:
    błonniczopochodne, Staphylococcus epidermidis, Staphulococcus aureus, Pityrosporum.
  • W jamie ustnej i jamie nosowo-gardłowej:
    Streptococcus mitis, S.salivarius, Veillonella sp., Bacteriodaceae, Staphylococcu epidermidis, Treponema sp.,
  • w nosie i uchu zewnętrznym:
    S. epidermidis, (S. aureus), Streptococcus
  • w pochwie:
    pałeczki kwasotwórcze ( Doderleina), błonniczopodobne ( C. vaginale), Lactobacillus sp.(Candioda sp., Clostridium sp., Streptococcus)
  • w narządach płciowych zewnętrznych :
    flora typowa dla skóry- Mycobacterium sp.

KLASYFIKACJA BAKTERII

Historycznie klasyfikacja bakterii była oparta na podobieństwie CECH FENOTYPOWYCH, tj. morfologicznych, biochemicznych, antygenowych, oraz zjadliwości szczepów dla zwierząt laboratoryjnych.


ZJADLIWOŚĆ BAKTERII- zdolność wniknięcia, namnażania się i uszkodzenia tkanek zainfekowanego organizmu przez dany patogen. (wartość dawki śmiertelnej lub wskaźnika śmiertelności w populacji)
W latach 60-tych oprócz cech fenotypowych do klasyfikacji wprowadzono BADANIE KWASU NUKLEINOWEGO.
Taksonomicznie ważny okazał się skład zasad DNA (G+C w mol% - mol/Ldl)
Analiza fragmentów DNA wysoce konserwatywnych umożliwia badanie pokrewieństwa filogenetycznego poszczególnych mikroorganizmów. Opierając się na badaniach podobieństw podejmowane są próby konstruowania również tabel ewolucyjnego i filogenetycznego podobieństwa.  
TAKSONOMIA – biologia zajmująca się klasyfikacją wszystkich organizmów żywych.

KLASYFIKACJA – podział organizmów żywych na spokrewnione grupy; podziału dokonuje się na podstawie występowania podobnych cech. Najniższy, najbardziej podstawowy poziom podziału stanowi SPECJACJA (określenie gatunku po raz pierwszy).

IDENTYFIKACJA – stwierdzenie, że pewien nieznany drobnoustrój należy do ustalonej już uprzednio grupy taksonomicznej.

 NAZEWNICTWO – nadawanie nazw poszczególnym taksonomicznym podziałom, zgodnie z między narodowymi zasadami:

  1. drobnoustrój powinien mieć tylko jedną prawidłową nazwę (są jednak odstępstwa)
  2. wszystkie nazwy, niezależnie od pochodzenia powinny być pisane po łacinie (odstępstwa w nazwach wirusów)
    - pierwsze słowo oznacza rodzaj, pisane dużą literą
    - drugie słowo oznacza gatunek, pisane małą literą
  3. nową nazwę gatunku lub wyższej jednostki taksonomicznej (rodzaj, rodzina, rząd, itd.) wprowadza się przez publikację naukową. Legalizuje się ją przez międzynarodowe komitety taksonomiczne.

NAZWA GATUNKU – często odzwierciedla właściwości morfologiczne lub biochemiczne drobnoustroju albo pochodzi od nazwiska badacza.

SZCZEPY – stanowią pochodne czystej hodowli uzyskanej np. z materiału od ludzi, zwierząt, próbek wody, gleby. Typowy szczep jest przedstawicielem gatunku i nazywa się SZCZEPEM REFERENCYJNYM.

Jeden, kilka lub więcej gatunków tworzą RODZAJ, natomiast rodzaje tworzą RODZINY.

Nazwy rodzin mają końcówkę „aceae”, np. Enterobacteri- aceae

styczeń 2016 egzamin praktyczny

 Treść zadania mam od osób, które zdawały egzamin


Kobieta w zadaniu ma 63 lat pani Anna Zdrojewska przebywa 3 dobę na oddziale wewnętrznym , ma zapalenie płuc i nadciśnienie tętnicze , straszne się poci , ma brak apetytu , bóle głowy , jest osłabiona , nadciśnienie tętnicze 160/70 , tętno 85 u/ min. , gorączka 38.5 stop. C zaleca się mierzenie ciśnienia co 4 godziny , pluje gęsta wydzieliną ropną , nie chętnie prowadzi rozmowy , ma wenflon na prawym przedramieniu .
Należy umyć klatkę piersiową następnie kończyny górne i plecy oraz oklepać , a także zmienić koszule nocną . Wypisz cele i problemy
plan działania opiekuna na podstawie problemów opiekuńczo-pielęgnacyjnych pacjentki - tabela z dwoma kolumnami - z lewej problemy pacjentki trzeba było wypisać, a z prawej rozpisać plan działania.
Oprócz planu działania opiekuna była jeszcze karta indywidualnej pielęgnacji chorego, gdzie trzeba było odnotować godz. wykonania czynności i dać parafkę ( nie swoje nazwisko) 

jak wypisać problemy, cel i działania? oto przykady

Problem: pacjentka ma spocone ciało i przepoconą koszulę; jest osłabiona nie może sama zadbać o higienę
Cel: zapewnienie czystości,poprawienie samopoczucia i estetyki zapobieganie odleżynom poprzez poprawienie funkcji skóry.
Działanie: Wykonanie toalety piersi, kończyn górnych,pleców i pośladków; zmiana koszuli; obserwacja pacjenta

Problem: pacjentka ma gorączkę, obficie się poci, traci dużo płynów
Cel: nie dopuścić do odwodnienia
Działanie: podawać pacjentce płyny do picia, dbać o mikroklimat sali, wykonywać pomiar temp. co 4 godz. obserwacja pacjenta

Problem : pacjentka ma zapalenie płuc, pluje gęstą wydzieliną ropną
Cel: wywołanie drgań i wibracji tkanki płucnej, ułatwienie odkrztuszenia zalegającej wydzieliny; pobudzenie krążenia, zmniejszenie napięcia mięśniowego; usprawnienie procesu oddychania
Działanie: oklepywanie pleców, nacieranie, zmniejszenie napięcia mięśniowego; obserwacja pacjenta

Nalezy dokładnie i powoli wykonywac każdą czynność. Pamiętajmy, że rękę na której założony jest wenflon traktujemy jako chorą.  
Po umyciu kończyn górnych, klatki piersiowej ,  pleców i oklepaniu nakładamy koszulę - zaleca się ułożenie pacjenta w pozycji drenażowej ze względu na wydzielinę oskrzelową. Pamiętajmy, że ze względu na nadciśnienie i problemy z oddychaniem nie kładziemy pacjentki całkiem na płasko, przy wykonywaniu toalety wyjmujemy tylko małe poduszki spod głowy, zostawiamy głowę wyżej na dużej poduszce
 
Do wykonania zadania potrzeba:
2 ręczniki
1 koszulę nocną
1 myjke jednorazową
1 miskę z wodą z dodatkiem mydła
1 spirytus salicylowy ( nie 90%  ten jest dodany do zestawu w magazynie dla zmyłki)
1 środek do dezynfekcji powierzchni
1 tacke na której układamy:
- miskę nerkowatą i listki ręcznika papierowego lub lignina
- 2 pary rękawiczek
- termometr do sprawdzenia temp. wody

piątek, 5 lutego 2016

KARMIENIE I POJENIE CHOREGO /ODŻYWIANIE I PODAWANIE PŁYNÓW DOUSTNIE/ - ALGORYTM

Cel:
  • dostarczenie do organizmu płynów i składników pokarmowych niezbędnych do jego prawidłowego funkcjonowania,
  • utrzymanie prawidłowej czynności przewodu pokarmowego,
  • stymulowanie produkcji związków syntetyzowanych w przewodzie pokarmowym,
  • zapewnienie dobrego samopoczucia pacjenta.

Przygotowanie pacjenta: 
  • umożliwienie pacjentowi wyjścia do ubikacji, podanie basenu,
  • przepłukanie jamy ustnej płynem do płukania jamy ustnej lub wykonanie jej częściowej toalety,
  • umycie rąk pacjentowi lub umożliwienie tej czynności,
  • umożliwienie pacjentowi spożycia posiłku w towarzystwie innych pacjentami lub rodziny,
  • poinformowanie pacjenta o tym, jaki posiłek będzie podawany.

Przygotowanie zestawu: 

Materiały i środki: 
  • serwetki jednorazowego użytku lub płócienne, ewentualnie płaty ligniny do zabezpieczenia ubrania i pościeli przed zabrudzeniem,
  • rękawice,
  • środek do przepłukania jamy ustnej np. Elmex, Tantum Verde lub środki do toalety jamy ustnej.
Przybory i sprzęt: 
  • naczynie do picia (poik, kubek, słomka do picia),
  • zestaw sztućców, talerzy,
  • stolik (przyłóżkowy, w jadalni), krzesło.

Sposób wykonania:

  1. Zapoznaj się ze stanem pacjenta.
  2. Posprzątaj oraz wywietrz pomieszczenie.
  3. Wyeliminuj czynniki ujemnie wpływające na spożywanie posiłków, np. muchy, wymiociny i wydaliny pacjentów pozostających w jednej sali oraz odkrztuszane wydzieliny z górnych dróg oddechowych.
  4. Zapewnij atmosferę życzliwości, spokoju i ciszę.
  5. Przystaw stolik przyłóżkowy lub krzesła do stolika.
  6. Zapewnij pacjentowi wygodną pozycję, najczęściej siedzącą lub półwysoką.
  7. Zapewnij choremu dostęp do sztućców i serwetek.
  8. Osłoń bieliznę serwetką.
  9. Skontroluj czy posiłek jest zgodny ze zleconą dla niego dietą.
  10. Podawaj posiłek pacjentowi.
  11. Pomagaj pacjentowi, zgodnie z rozpoznanym deficytem jego możliwości, w zakresie spożywania posiłków (np. podawanie zupy, robienie kanapek, rozdrobnienie pokarmu, otworzenie opakowania z pożywieniem).
  12. Podawaj pokarm w ilości oraz częstotliwości dostosowanej do możliwości połykania go przez pacjenta.
  13. Zachęcaj chorego do samodzielnego spożywania posiłku, nawet jeśli będzie to niewielka ilość i w czasie dłuższym niż przeciętny.
  14. Podawaj płyny, co pewien czas, poprzez oparcie kubka, poika na dolnej wardze pacjenta z szybkością umożliwiającą połykanie.
  15. Osuszaj usta pacjenta serwetką lub podawaj ją choremu aby zrobił to sam.
  16. Prowadź obserwację obejmującą: m.in. apetyt pacjenta, rodzaj potraw najchętniej spożywanych, zachowanie podczas posiłku, ilość zjedzonego pokarmu, czas spożywania posiłku, charakterystyczne upodobania.
  17. Po posiłku wykonaj toaletę jamy ustnej lub pomóż choremu w wykonaniu toalety jamy ustnej (przygotowanie szczoteczki, pasty, podanie wody).
  18. Umyj ręce choremu lub motywuj i kontroluj wykonanie tej czynności przez pacjenta.
  19. Ułóż chorego w wygodnej pozycji dostosowanej do stanu jego zdrowia.
  20. Sprzątnij resztki posiłku, odnieś naczynia z sali do kuchni oddziałowej lub punktu zwrotu naczyń.
  21. Przypomnij pacjentom, aby umyli sztućce, własne naczynia lub pomóż w wykonaniu tych czynności, jeśli nie są w stanie tego zrobić sami.
  22. Zadbaj o estetyczny wygląd łóżka, przewietrz salę.
  23. Po obiedzie zapewnij warunki do dwugodzinnego odpoczynku oraz snu poprzez unikanie hałasu.
  24. Można podać pacjentowi do ssania cukierki o mocnym świeżym smaku lub gumę do żucia.
  25. Zdejmij rękawiczki.
  26. Umyj i zdezynfekuj ręce.
  27. Odnotuj ilość spożytego posiłku i wypitych płynów.
  28. Odnotuj ocenę apetytu, ewentualnych trudności w spożywaniu pokarmu lub innych wniosków z obserwacji.
  29. Przekaż ewentualne sugestie dotyczące odżywiania pacjenta lekarzowi, pielęgniarce, dietetyczce, rodzinie.