POZYCJONOWANIE I UDOGODNIENIA DLA PACJENTA

Podobny wpis lecz obszerniejszy jest już na blogu dużo wcześniej, jednak postanowiłam jeszcze raz to opisać tyle, że krócej

CZYNNOŚCI WYKONYWANE PRZEZ CZŁOWIEKA

Dosięganie, pchanie, ciągniecie, podnoszenie, obracanie.

BY UNIKNĄĆ NEGATYWNYCH SKUTKÓW PODCZAS ZMIANY POZYCJI NALEŻY:

• Przekazać pacjentowi informacje/instrukcje ułatwiająca poruszanie się
• Udzielić porad albo asystować choremu przy poruszaniu się
• Wykorzystać dostępne środki mechaniczne
• Przed przystąpieniem do jakiejkolwiek czynności należy ocenić wydolność samoobsługowa pacjenta i zaplanować wykonanie działania.

Stosowanie różnych pozycji ciała i udogodnień pomaga utrzymać określony rodzaj ułożenia ciała pacjenta. Celem zmiany pozycji ciała jest przeciwdziałanie przedłużonemu uciskowi tkanek, co w efekcie powoduje:

• Złagodzenie dolegliwości bólowych
• Zapobieganie odleżynom, przykurczom, zapaleniu płuc
• Pobudzeniu reakcji ortostatycznych
• Wsparcie czynności życiowych, np. oddychania, krążenia, trawienia
• Dobre samopoczucie chorego
• Stworzenie korzystnych warunków do przeprowadzenia rehabilitacji, ćwiczeń gimnastycznych i uruchamiania chorego
• Zachęcanie do samodzielnej aktywności i kontaktów z otoczeniem.

PROFESJONALNE UDOGODNIENIA

• Poduszki z gąbki gumowej
• Poduszki o rożnych kształtach, wypełnione silikonem, żelem, woda, powietrzem, gorczyca, wkładem poliestrowym
• Materace przeciwodleżynowe dynamiczne
• Krążki, wyściółki pośladkowe
• Podkłady z gąbki, z tworzywa piankowego, kształt klinów, mat kostek
• Lejce, drabinki, uchwyty, stoliki
• Worki z piaskiem(ciężkie), służą do unieruchomienia np. pod kończyny dolne lub do wywołania ucisku
• Gąbki
• Kolka pod kolana lub na kark
• Poduszki karkowe
• Łóżko mechaniczne lub elektryczne o regulowanej wysokości(50-80cm), z regulowanym oparciem na plecy wbudowanym w wezgłowiu, profilowane podwójnie łamane lub czterosekcyjne z uchwytami pomagającymi pacjentowi podciągnąć się
• Łuk łóżkowy z metalu lub drewna

NIEPROFESJONALNE UDOGODNIENIA

• Kawałki kożucha, runo owcze lub sztuczne futro
• Poduszki o rożnych rozmiarach i z rożnym wypełnieniem np. pierz, plewy, proso, sztuczne materiały, włosie, siemię
• Koce

SRODKI POMOCNICZE STOSOWANE PRZY ULOZENIU CHORYCH W CELU UNIERUCHOMIENIA: szyny Brauna, pasy mocujące

POZYCJA CIAŁA – to układ ciała ludzkiego w stosunku do poziomu płaszczyzny wyznaczonej np., przez łóżko pacjenta.

PRZECIWWSKAZANIA DOTYCZACE ZMIANY CIAŁA PACJENTA: stany chorobowe z napadami drgawek, gdzie dla dobra pacjenta odstępuje się od częstych zmian pozycji stosując w zamian np., materace wypełnione silikonem lub powietrzem.

NIEBEZPIECZENSTWA - * urazy mechaniczne głowy, kręgosłupa, stawów pacjenta, * urazy kręgosłupa występują u personelu podczas zmiany pozycji pacjenta.

ZASADY STOSOWANE PRZY UKŁADANIU PACJENTA

1. Każdorazowo przed olejna zmiana pozycji, udogodnień, praca jednej osoby lub całego zespołu powinna być dokładnie zaplanowana
2. Ułożenie musi być dostosowane do zmieniającego się stanu ogólnego chorego
3. Ułożenie pacjenta, który ma trudności w samodzielnej zmianie pozycji ciała, należy zmieniac, co 2godz: powinno to być wyznaczone potrzebami chorego i stanem psychoifizyjologicznym organizmu
4. Udogodnienia stosowane, sa w celu odciążenia miejsc narażonych na ucisk, jednak zbyt duża ilość udogodnień jest bledem w sztuce pielęgnowania, mogącym powodować powstawanie odleżyn
5. Udogodnienia zastosowane w określonej pozycji ciała pacjenta są układane od głowy do stop, natomiast przed zmiana pozycji są wyjmowane w stronę przeciwna( od stop w kierunku głowy)
6. Każde z zastosowań udogodnień powinno być zabezpieczone okryciem ochronnym, które jest dobrze naciągnięte bez szwów i załamań od strony ciała pacjenta
7. W ułożeniu pacjenta należy zwrócić uwagę ma: symetrie barków i bioder, prawidłowe ułożenie głowy, ułożenie stop
8. Nie wolno dopuścić do powstania patologicznych pozycji oraz wynikających z tego zniekształceń i powikłań, tj. odleżyn, przykurczy, kurczy mięsni, zaników mięśniowych, zapalenia płuc, zapalenie żył, opadania stop
9. Po każdym ułożeniu należy dokonać w karcie pacjenta lub innej dokumentacji dostępnej na oddziale opisu pozycji lub symbolicznego oznaczenia pozycji i zastosowanych udogodnień oraz godziny dokonanej zmiany.

ZE WZGLĘDU NA UMIEJETNOSCI I MOZLIWOSCI PACJENTA W ZAKRESIE ULOZENIA WYROZNIA SIĘ GRUPY CHORYCH:

1. Niewymagający specjalnego ułożenia, gdyż samodzielnie ja wybiera i zmienia ja w razie potrzeby
2. Niepotrafiący samodzielnie zapewnić sobie wygodnej pozycji ciała ani dokonać jej zmiany
3. u których ułożenie w określonej pozycji ciała jest konieczne ze względu na chorobę lub wynika ze stosowanej metody leczenia pacjenta(pacjenci mogą mieć zachowana zdolność do samodzielnej zmiany pozycji ciała lub wymagać pomocy w tym zakresie)

RODZAJE UŁOŻENIA PACJENTA

Pozycja na plecach – w płaskim ułożeniu na twardym podłożu, stopy na podpórce, pod głowę i krzywiznę lędźwiową zakłada się małą poduszeczkę, pod piety ochraniacze, powyżej zgięć kolanowych w poprzek uda-walki. Można wykorzystać jedna lub kilka poduszek wypełniających przestrzeń miedzy szóstym kręgiem szyjnym i pierwszym piersiowym. Zmniejsza się napięcie mięsni szyi, barków i zagięcia szyi. Poduszka pod okolice lędźwiową zmniejsza napięcie mięsni i zapobiega dolegliwością bólowym. Poduszki powinny tworzyć równię pochyla dającą podparcie głowie barkom, plecom, lędźwiom. Założenie walka wzdłuż uda lub aparatu stabilizującego stopę zabezpiecza rotacje na zewnątrz. Ucisk na piętę można złagodzić prze założenie walka pomiędzy podudzie a piętę. Na okolice łokcia można stosować ochraniacze, natomiast podpórki zapobiegają opadaniu stopy.

Poziome(płaskie) – ułożenie powoduje uspokojenie i odprężenie. Jest to tez lecznicze ułożenie: po operacjach, urazach czaszki, mózgu, złamaniach kręgosłupa i kości miednicy, odbarczenie kręgosłupa.

Półwysokie(normalne, semi-flower) – ułożenie pacjenta, który może się samodzielnie poruszać. Wezgłowie jest podniesione, poduszki zależne od upodobań pacjenta(1 lub 2), pozostałe udogodnienia w zależności od upodobań pacjenta. Należy do codziennych aktywności człowieka.

Wysokie(flower) – ułożenie pacjenta: 1. Z uwypuklona klatka piersiowa za pomocą poduszek i/lub wezgłowia(wezgłowie uniesione, plaska poduszka pod plecami, miękka poduszka pod głowę). Należy zabezpieczyć pacjenta przed zsuwaniem się(dodatkowa poduszka pod pośladki, poduszka zapierające stopy zabezpiecza przed odleżynami). Dodatkowe podparcie pod kończyny górne. 2. Z pochyleniem do przodu(u pacjentów z dusznością spoczynkowa) do podparcia kończyn górnych można wykorzystać stolik na łóżkowy z poduszkami, kończyny górne układa się swobodnie i wygodnie na blacie stolika przykrytym poduszkami. 3. Z opuszczonymi swobodnie kończynami dolnymi( zmniejszanie odpływu krwi żylnej do krążenia małego) kończyny dolne opiera się na stołeczku i okrywa kocem.

Ułożenie wysokie umożliwia aktywność pacjenta, samodzielne jedzenie, daje ulgę przy duszności(chorzy z zaburzeniami krążenia i oddychania, po operacjach tarczycy w przypadku wysokiego ciśnienia środczaszkowego). Chory narażony jest w tej pozycji na powstanie odleżyn(działanie sil ścierających na okolice krzyżowa)
Pozycja półleżąca- podnosimy lekko wezgłowie, reszta części ciała leży
Pozycja półsiedząca- wezgłowie uniesione wyżej, nogi podgięte zabezpieczone wałkami, pod ręce wkładamy poduszki

Pozycja na boku – plecy w tej pozycji powinny być wyprostowane jak u człowieka w pozycji stojącej. Głowę układa się na poduszce, pod która ułożona jest dłoń z wyprostowanymi palcami. Kończyna dolna dalsza w stosunku do materaca jest zgięta w stawie biodrowym i kolanowym, ułożona na poduszce. Należy przeciwdziałać opadaniu stop stosując podpórki. Pozycja stosowana jest w celu zapobiegania odleżynom układa się tez tak pacjentów w pozycji bezpiecznej, chorych z porażeniem połowicznym. Jest to tez ułożenie spoczynkowe i zapobiegające zapaleniu płuc.

Pozycja na boku pozioma(bezpieczna, simsa) – podłoże poziome – stosowana w przypadku pacjentów nieprzytomnych. Daje oparcie z przodu i tylu, nie grozi uciskiem na większe pnie nerwowe, zapobiega zapadnięciu języka do tylu i zachłyśnięciu się wydzielina(odpływa swobodnie na zewnątrz).

1. Chory ułożony na twardym podłożu – głowa swobodnie ułożona na boku. Jedna kończyna górna przed głową zgięta w łokciu, palce wyprostowane. Druga ręka ułożona z tylu w lekkim przygięciu w stawie i odwiedzeniu w stawie barkowym. Kończyna dolna ułożona na materacu w lekkim zgięciu w stawach, kończyna druga zgięta w stawie biodrowym kolanowym oraz podparcie podudzia.
2. Ułożenie na zdrowym boku – pozycja stosowana jest u pacjentów z porażeniem połowicznym. Miękka poduszka pod głową, kończyna górna na materacu ułożona wzdłuż ciała z wyprostowanymi palcami. Druga kończyna górna podparta na poduszce(wałku), w reku zaciśnięty wałek. Kończyna dolna bliższa wyprostowana. Druga kończyna dolna(strona ze zmianami chorobowymi) zgięta w stawie biodrowym i kolanowym, oparta na poduszce (wałku) stopa podparta. W tej pozycji chorego należy chronić przed mechanicznymi urazami o boczne barierki.
3. Ułożenie na chorym boku – stosowana u pacjentów z porażeniem połowicznym. Poduszka miękka pod głowę. Kończyna górna z niedowładem wyprostowane w stawie barkowym(kat 90st) i stawie łokciowym(kat 180st), ręka zaciśnięta na poduszce. Noga sparaliżowana w lekkim ugięciu w stawie biodrowym i kolanowym, stopa oparta. Zdrowa kończyna dolna zgięta w stawach.

Pozycja na boku Pol wysoka – pacjent siedzi z boku łóżka, opierając się swobodnie bokiem o podniesione wezgłowie lub poduszki. Kończyny dolne swobodnie zwisają z łóżka, stopy swobodnie spoczywają na stołeczku. Pozycja ta stosowana jest u pacjentów z wysiękowym zapaleniem opłucnej- chorego układa się na boku zdrowym, pozycja zapewnia większa ruchomość klatki piersiowej. Po stronie chorej zapobiega za pobiega zrostom opłucnej.

Pozycja na boku wysoka – wskazana jak w przypadku pozycji na boku pół wysokiej.

Pozycja na brzuchu – ten rodzaj pozycji można zastosować przy braku przeciwwskazań oraz za akceptacja pacjenta. Wezgłowie opuszczone, stopy chorego należy ułożyć za materacem z podparciem. Pod brzuch podkłada się poduszkę, która umożliwia fizjologiczne wygięcie kręgosłupa i zabezpiecza się przed uciskiem. Ramiona odwiedzone i zwrócone, na zewnatrz umożliwiają całkowite rozprężenie klatki piersiowej. Dłonie z palcami wyprostowanymi lub z włożonymi w nie małymi wałeczkami. Głowa jest ułożona na boku, szczególną uwagę należy zwrócić na ułożenie małżowiny usznej, która powinna być w położeniu fizjologicznym.

Wskazane jest zapobieganie odleżynom, przykurczom, odbarczeniu kręgosłupa, mięsni palców, pośladków, ułożenie lecznicze. U kobiet obarcza się górną okolice ciała, u mężczyzn okolice krocza.

Inne pozycje:

1. Niskie ułożenie głowy(trendelenburga) – płaszczyzna całego łóżka nachylona jest pod katem 10-30st.(głowa skierowana ku dołowi. Pod głową mała, miękka poduszeczka, jako zabezpieczenie przed ześlizgiwaniem się ku pochyłości, nie podnosząc głowy. Pozostałe udogodnienia jak w pozycji na plecach. Przyczynia się do pobudzenia ważnych dla życia ośrodków przy utracie przytomności, wstrząsie, utracie krwi: wytworzenie dostępu do żył centralnych, zapobieganie zatorom powietrznym, zaburzeniom ukrwienia mozg.
2. Wysokie ułożenie kończyn dolnych – w celu właściwego ułożenia stosuje sie poduszki lub szyny z tworzyw piankowych. Można unieść tez cześć nożna łóżka. Unikać należy przesadnego zginania w pachwinie. Pozycja ta jest wskazana u pacjentów, u których należy pobudzić krążenie żylne(zapobiegnie powstawaniu zakrzepów), po operacjach żylnych np. żylaki(zmniejsza krwawienie po operacjach) oraz u pacjentów z opatrunkami gipsowymi(zapobiega powstawaniu obrzęków).
3. Niskie ułożenie kończyn dolnych(anty – trendelenburga”rowna pochyla”) płaszczyzna łóżka nachylona pod katem 30st. Stopy podparte tak, aby pozycja była stabilna. Inne udogodnienia jak wyżej. Gdy nie mamy możliwości ustawienia łóżka w tej pozycji, podkładamy plaska podłużna poduszkę( duża z pieza) układamy od pośladków w gore, a mała poduszeczkę podkładamy pod głowę tworząc” równie pochyla”. Możemy podłożyć poduszeczkę lub wałeczek pod kolana, podpórkę pod stopy, poduszeczki pod piety, płaskie poduszeczki pod ręce.

„Równia pochyła” przyczynia się do pobudzenia krążenia tętniczego, obarczania płuc(zmniejsza ucisk przez narządy wewnętrzne) lepszego kontaktu z otoczeniami. Stosowana jest u pacjentów z zaburzeniami krążenia tętniczego, po operacjach, u osób ze złamanym kręgosłupem szyjnym.