ZATOROWOŚĆ PŁUCNA ( zator płuc)

ZATOR- jest to stan, w którym dochodzi do zaczopowania naczynia tętniczego przez materiał zatorowy.
Materiałem zatorowym może być skrzeplina powstała w skutek zaburzeń przepływu krwi (np. w jamie serca - migotanie przedsionków) czy w zmienionych miażdżycowo tętnicach ( skrzepliny przyścienne, skrzepliny powstające przez pęknięte blaszki miażdżycowe).
Materiał zatorowy mogą stanowić również inne substancje jako komórki tłuszczowe, fragmenty łożyska, gazy (zator powietrzny) czy czopy bakteryjne.

ZATOR TŁUSZCZOWY - występuje rzadko, zwykle towarzyszy przy masywnych złamaniach kości, szczególnie u osób starszych. Dzieje się tak dlatego, że u osób starszych szpik w kościach zastępowany jest przez tkankę tłuszczową, w sytuacji urazu komórki tej tkanki mogą przedostać się do naczyń krwionośnych i stanowić materia zatorowy.

ZATOR KOMÓRKAMI ŁOŻYSKA - niebezpieczny stan kliniczny, kończący się zazwyczaj zgonem matki. Po porodzie macica powinna się sprawnie obkurczyć , bo w ten sposób zamyka naczynia, które dostarczały krew do łożyska . Czasem  jednak, zanim naczynia krwionośne zdążą się obkurczyć dochodzi do zassania fragmentu odklejającego się łożyska co trafia do krwioobiegu.

ZATOR POWIETRZNY - dochodzi do niego w sytuacjach gdy uszkodzone są duże naczynia żylne, np. żyły szyjne lub żyła główna (w czasie operacji) Powietrze jest zasysane do żyły i bańka powietrza przechodzi przez serce co prowadzi do zatorowości płucnej.

ZATOR BAKTERYJNY- zdarza się w ciężkich, uogólnionych infekcjach (np. przy sepsie meningokokowej). Zlepione masy bakteryjne zatykają drobne naczynia krwionośne, objawem są krwawe wybroczyny na skórze chorego.

ZATOR PŁUC

Jest to stan kliniczny, w którym dochodzi do zamknięcia światła jednej z tętnic płucnych materiałem zatorowym. Materiał zatorowy to w większości przypadków zakrzep.

ZAKRZEP ( skrzeplina) - grudka skrzepniętej krwi  tworząca się w świetle naczynia u żyjącego organizmu w skutek wykrzepiania się krwi lub zlepiania i osadzania płytek krwi. Do powstałej skrzepliny wrastają fibroblasty , które wytwarzają włókna kolagenowe . Taki twór jest otaczany przez śródbłonek naczynia .Skrzepliny możemy podzielić na:

• warstwowe ( powstaje wskutek zlepiania i osadzania się płytek)
• zamykające ( całkowicie zamyka światło naczynia)
• przyścienne ( osadza się przy ścianach naczynia i nie zamyka go całkowicie)
• szkliste ( występuje tylko w naczyniach włosowatych)
• kuliste ( pojawia się tylko w jamach serca)
• pierwotne ( pierwszy zakrzep powstały w procesie aglutynacji, czyli spajania)
• przedłużone ( rozbudowana skrzeplina, powstaje na bazie pierwotnej- zlepiają się ze sobą jak cegiełki)

Może dla odróżnienia wyjaśnię jeszcze co to jest SKRZEP gdyż często jest to mylone z zakrzepem.

SKRZEP  to struktura, która powstaje w wyniku krzepnięcia i zbudowana z elementów krwi. Powstaje wtedy gdy jest uszkodzenie naczynia, organizm w ten sposób sam się broni przed utratą nadmiernej ilości krwi tworząc skrzep na zewnątrz naczynia. Skrzepy powstają również wewnątrz naczyń ale tylko po śmierci. Skrzepy naczyniowe czerwone świadczą o szybkiej śmierci, zaś skrzepy naczyniowe pozbawione hemoglobiny i bez czerwonych krwinek ( białe, brązowe, bursztynowe) o długim konaniu. 

Zatory ( skrzepliny) powodują niedokrwienie lub przekrwienie danej tkanki.

   Typowa lokalizacja zatoru płuc to dolne płaty prawego płuca. 

Prawie 90% zakrzepów pochodzi z miejsc gdzie krew jest zbierana przez żyłę główną (np. żyła udowa), pozostałe z układu żylnego miednicy.

U osób starszych, unieruchomionych  ( nawet krótkotrwale) może dojść do zakrzepicy i oderwania materiału zatorowego. Do innych przyczyn zatoru płuc zalicza się zaniesienie materiału zatorowego do płuc w przebiegu migotania przedsionków.

Materiał zatorowy powoduje niedrożność pnia płucnego lub jego odgałęzień co jest przyczyną wzrostu oporu w naczyniach płucnych. Prawa komora serca zostaje przeciążona ciśnieniowo, co może doprowadzić do prawokomorowej niewydolności serca. Jeżeli mechanizmy wyrównawcze w krążeniu płucnym są niewystarczające może dojść do ZAWAŁU PŁUCA .

Objawy za toru płucnego:

• pojawia się nagła duszność ( subiektywne uczicie braku tchu)
• przyspieszenie oddechu
• ból w klatce piersiowej, promieniujący pod przeponę
• kaszel
• przyspieszone bicie serca
• odczucie ogromnego niepokoju

powikłania:

•  zapalenie płuca lub opłucnej
• zawał płuca
• ropień płuca
• prawokomorowa niewydolność krążenia

PAMIĘTAJMY OPIEKUJĄC SIĘ PACJENTEM Z PODEJRZENIEM ZATOROWOŚCI LUB Z POWIKŁANIAMI, ŻE NIE NALEŻY STOSOWAĆ OKLEPYWANIA KLATKI PIERSIOWEJ U TAKIEGO CZŁOWIEKA GDYŻ NIGDY NIE WIEMY CZY W ŚRODKU NIE MA WIĘCEJ ZATORÓW, KTÓRE PRZEZ WIBRACJE PRZY OKLEPYWANIU MOŻEMY PRZESUNĄĆ DALEJ I MOGĄ ONE SPOWODOWAĆ ŚMIERĆ PACJENTA. 

materiał opracowany na podstawie książki W. Domagały " Podstawy patologii"