TOALETA CAŁEGO CIAŁA W ŁÓŻKU (ALGORYTMY)

NA POCZĄTEK CHCĘ DODAĆ, ŻE MYCIE KOŃCZYN GÓRNYCH I DOLNYCH JEST PODANE W RÓŻNYCH ŹRÓDŁACH NA DWA SPOSOBY I OBIE FORMY SĄ PRAWIDŁOWE

TOALETA CAŁEGO CIAŁA W ŁÓŻKU

Wskazania:

1. chory nieprzytomny
2. chory z porażeniem kończyn górnych (paraplegia kończyn górnych) i ewentualnie górnych i dolnych (tetraplegia)
3. leczenie spoczynkowe, np. w ciężkiej niewydolności krążeniowej
4. opatrunki gipsowe na dużej powierzchni
5. stosowanie wyciągów bezpośrednich

Częstotliwość zabiegu: minimum 1 razy dziennie ewentualnie jeśli istniej taka potrzeba odpowiednio częściej – np. po zanieczyszczeniu stolcem, wymiocinami lub innymi zanieczyszczeniami, potem itp.

Cel zabiegu:

1. zapewnienie pacjentowi czystości
2. poprawienie funkcji skóry: krążenia, oddychania przez usunięcie złuszczającego się naskórka, ewentualnie wydalin i wydzielin pacjenta
3. poprawienie samopoczucia pacjentowi
4. kształtowanie nawyków higienicznych

STRUKTURA CZYNNOŚCI

A: Czynności przygotowawcze:

1. przygotowanie pielęgniarki

1. rozpoznanie stanu fizycznego i higienicznego pacjenta
2. higieniczne mycie rąk
3. założenie rękawiczek

2. przygotowanie materiału i sprzętu

1. parawan
2. krzesło z oparciem
3. dzbanek z ciepłą wodą (lub inne naczynie z ciepłą wodą) i basen ( w tej pracowni basen stoi pod łóżkiem) - do mycia krocza- może być jednorazowego użytku lub wielorazowego
4. miska z wodą o temperaturze ok. 45 oC

na tacy:

5. rękawiczki (dodatkowe w razie potrzeby zmiany)
6. miska nerkowata
7. mydło, mydelniczka, lub mydło w płynie, płyn do higieny intymnej
8. myjka lub gąbka (2 myjki)
9. ręcznik cienki i gruby (lub ręczniki jednorazowe) – ręczniki jeśli pacjent posiada własne znajdują się na poręczy łóżka
10. gaziki, waciki, patyczki higieniczne
11. maści pielęgnacyjne, ochronne do skóry: Sudocrem, Linomag, maść witaminowa lub inne
12. spirytus salicylowy lub specjalne zawiesiny (np. Bepanthen), oliwki do nacierania pleców i pośladków, emulsje do ciała np. Menalind, Menalid żel do masażu skóry
13. ewentualnie pianka do mycia ciała – zwłaszcza jeśli pacjent zanieczyszczony jest stolcem
14. do toalety jamy ustnej: szczoteczka i pasta do zębów lub szpatułka z nawiniętą gazą (ewentualnie zacisk Peana) z gazikiem przy braku pasty roztwór do czyszczenia jamy ustnej, płyn do płukania jamy ustnej,
15. wazelina lub krem ochronny na usta
16. do paznokci: szczoteczka do paznokci, pilnik, cążki
17. do stóp: pumeks, cążki, pilnik
18. podkłady higieniczne
19. ponadto przygotowujemy: bieliznę osobistą (zawsze) i pościelową w razie potrzeby zmiany
20. pojemniki na brudną bieliznę osobistą i pościelową
21. pojemniki na odpady

3. Przygotowanie otoczenia:

1. zamknięcie w sali drzwi i okien (lubią za to odejmować punkty)
2. zapewnienie temperatury otoczenia w granicach: 22-26 oC (musicie panie o tym powiedzieć)

4. Przygotowanie pacjenta:

1) Poinformować pacjenta o planowanych działaniach

2) Uzyskać zgodę chorego na wykonanie zabiegu

3) Zapewnić warunki intymności (parawan, jeśli jest to możliwe wykonanie toalety bez obecności innych pacjentów)

B. Czynności właściwe:

1. zabezpieczyć łóżko parawanem
2. jeśli nie ma basenu- postawić basen na stoliku po łóżkiem
3. ustawić miskę z wodą na krześle
4. ustawić tacę z zestawem na stoliku przyłóżkowym
5. zawiesić ręczniki i myjki na poręczy krzesła
6. obluzować wierzchnie przykrycie – po bokach i w nogach

Etapy mycia:

1. toaleta jamy ustnej
2. zdjęcie górnej części piżamy
3. mycie twarzy, oczu, uszu, szyi
4. mycie kończyn górnych
5. mycie klatki piersiowej i brzucha
6. mycie placów i pośladków
7. oklepywanie pleców, smarowanie pośladków
8. założenie koszuli
9. mycie kończyn dolnych
10. toaleta krocza (podmywanie)
11. ewentualne założenie pampersa
12. założenie części dolnej piżamy
13. czesanie włosów
14. ułożyć w wygodnej i odpowiedniej dla pacjenta pozycji

Mycie zębów

1. podłożyć pod brodę pacjenta cienki ręcznik
2. unieść (lewą ręką) głowę pacjenta
3. podać kubek z wodą do przepłukania jamy ustnej (prawą ręką)
4. odstawić kubek (ruch skierowany poniżej głowy pacjenta)
5. podstawić miskę nerkowatą tak, by pacjent mógł swobodnie płukać jamę ustną
6. nałożyć pastę na szczoteczkę- pacjent lub opiekun myje zęby
7. odłożyć szczoteczkę

Wygodniej ułożyć pacjenta na wznak.

Mycie twarzy, oczu, uszu, szyi

1. Zdjąć pacjentowi koszulę (górna część piżamy) – położyć na poręczy krzesła
2. Ułożyć cienki ręcznik pod głowę pacjenta (ręcznik marszczymy, podnosimy prawą stronę dalszą głowy pacjenta -wsuwamy ręcznik, podnosimy lewa ręką stronę bliższa głowy – przesuwamy ręcznik- końce ręcznika powinny znaleźć się na barkach chorego)
3. Zmoczyć myjkę w wodzie (bez mydła) lub gazik, przetrzeć powieki od zewnętrznego do wewnętrznego kącika oka (w stronę nosa)-w pierwszej kolejności oko dalsze potem bliższe (jeśli powieki sklejone, zaschnięta wydzielania- pozostawić gazik na 30 s i wytrzeć j/w). Każde oko innym gazikiem lub inną częścią myjki (n i e n a m y d l o n ą )
4. Jeśli istnieje potrzeba umyć za pomocą patyczków higienicznych (można dodatkowo nawinąć watę) przewody nosowe (dalszy, potem bliższy)
5. Nawilżyć i namydlić (jeśli pacjent życzy namydlenia) myjkę, umyć twarz za pomocą ruchów okrężno-posuwistych: czoło→ policzek dalszy→nos→policzek bliższy→broda→okolica pod nosem→usta
6. Osuszyć umytą twarz
7. Nałożyć na usta i okolice wejścia do jam nosowych (jeśli są wysuszone) maści pielęgnacyjnej (witaminowej, balsamu- za pomocą gazika)
8. Skręcić nieco w bok głowę pacjenta. Oczyścić widoczną część przewodu słuchowego za pomocą zmoczonego gazika, a następnie patyczków higienicznych (aż do uzyskania czystych gazików, patyczków)
9. Za pomocą gąbki lub myjki z mydłem myjemy wewnętrzne i zewnętrzne części małżowiny usznej- następnie osuszamy (najpierw ucho dalsze potem bliższe)
10. Umyć i osuszyć szyję pacjenta
11. usunąć ręcznik spod głowy (prawą ręką unosimy część dalszą głowy- wyjmujemy

lewą ręką ręcznik)

12. Zmieniamy wodę.

Wodę zmieniamy wcześniej gdy jest brudna, chłodna, zawiera za dużo mydlin.

Mycie kończyn górnych

1. Odsłonić kończynę górną dalszą
2. Unieść lekko kończynę. Podłożyć ręcznik kąpielowy w taki sposób aby w okolicy pachy wyłożyć go na wierzch kołdry (koca)
3. Ustawić pod dłonią pacjenta miskę z wodą, włożyć dłoń do miski, a obok miski postawić mydelniczkę (jeśli mydło w kostce) – mydło lub płyn do mycia nanieść na myjkę/gąbkę
4. Umyć kończynę górną: pacha (unosimy ramię ku górze) →ramię→przedramię→dłoń
5. Jeśli jest potrzeba wyczyścić paznokcie szczoteczką, obciąć paznokcie.
6. Odstawić miskę na krzesło
7. Wytrzeć ręcznikiem kończynę
8. Umyć j/w kończynę bliższą.

Mycie klatki piersiowej i brzucha

1. Ułożyć ręcznik w taki sposób by tworzyła mankiet na kołdrze/kocu- część przykrywa od góry kołdrę, pozostała (większa) klatkę piersiową
2. Przytrzymujemy za koniec kołdry na którym wywinięty jest jak mankiet ręcznik lekko unosimy koniec, wsuwamy drugą rękę z myjką pod ręcznik, myjemy klatkę piersiową od części dalszej do bliższej. U kobiet dokładnie oglądamy obszar mycia (oceniamy stan skóry pod piersiami).
3. Dokładnie spłukujemy i osuszamy- jeśli jest potrzeba (odparzenia) zabezpieczamy gazikiem i ewentualnie pudrem, sudocremem, Clotrimazolum(maść przeciwgrzybiczna- gdy miejsce jest zaczerwienione , na obrzeżach pęcherzyki wypełnione płynem surowiczym)
4. Myjemy brzuch, pępek, okolice bioder (od części dalsze do bliższej) i osuszamy
5. Chwytamy za dolny koniec ręcznika, pociągamy go ku górze jednocześnie naciągając koc na pacjenta.

Mycie pleców i pośladków

1. Zdjąć dół piżamy
2. Ułożyć pacjenta na boku (odsłonić plecy)
3. Ułożyć ręcznik wzdłuż pleców i pośladków
4. Namydloną myjką umyć plecy
5. Zmienić myjkę
6. Umyć pośladki, na końcu szparę pośladkową.
7. Osuszyć umyte miejsca. Dodatkowo: natrzeć spirytusem i oklepać lub natrzeć oliwką lub lotionem (sposób bardziej preferowany) wykonać 10-15 min masaż (lekko uciskamy i wykonujemy koła na pośladkach dwoma rękami jednocześnie od dołu ku górze i na zewnątrz, potem okolica od okolicy przykręgosłupowej ku górze i na boki w okolicy łopatkowej, następnie od okolicy krzyżowej do okolicy łopatkowej- i wzdłuż kręgosłupa od okolicy pośrodkowej pleców na okolicę boczną- kształt elipsy, a następnie kolistymi ruchami masaż w okolicy krzyżowej.)
8. Zabrać ręcznik. Obrócić pacjenta na wznak.
9. Ubrać w górną część piżamy (koszulę).

Mycie kończyn dolnych

1. Ułożyć kończyny dolne w odwiedzeniu (nie mogą być zgięte)
2. Ująć dolną część kołdry, ułożyć tak, by odsłonić kończynę dolną dalszą, a pomiędzy nogami znajdował się fałd kołdry (przykryte krocze)
3. Ugiąć w kolanie
4. Podłożyć w poprzek ręcznik (pod udo) tak aby okrywał kołdrę. Postawić miskę
5. umyć, spłukać i wytrzeć udo.
6. Włożyć ręcznik pod goleń i stopę. Wstawić stopę do miski.
7. Umyć i spłukać goleń.
8. Umyć stopę- w czasie mycia podeszw dość mocno uciskamy myjkę,
9. W razie potrzeby używamy pumeks, szczoteczkę do paznokci, obcinacz.. Wytrzeć goleń i stopę.
10. Umyć kończynę bliższą
11. Zabrać miskę, wylać wodę.
12. Jeśli pacjent ma pampers, preferujemy wówczas mycie krocza za pomocą miski, wówczas zmieniamy wodę, zmieniamy myjkę

Mycie krocza i zewnętrznych narządów płciowych (podmywanie)

1. Sprawdzić temperaturę wody w dzbanku .
2. można podłożyć pod pośladki zabezpieczający podkład (jeśli ma pampers nie ma potrzeby).
3. Pacjent/ pacjenta odwodzi kończyny i zgina je w kolanach (kolana przyciąga ku górze, nogi rozkłada na boki)
4. Z kołdry robimy tzw. budkę tj. na ugięte kolana podciągamy kołdrę, od góry leży ona na klatce piersiowej pacjenta, pomiędzy kolanami tworzy daszek osłaniający widok krocza, po bokach kołdra opuszczona na materac i podwinięta pod stopy.
5. u kobiet:

- podłożyć basen pod pośladki (jeśli pacjentka może prosimy ją o uniesienie pośladków i wstawiamy basen, jeśli nie – układamy na bok, podkładamy pod pośladki basen (rączka basenu na dole- basen przylega do pośladków , czyli ułożony jest w pozycji bocznej, przekręcamy pacjentkę na plecy, sprawdzamy, czy basen dobrze jest ustawiony.

- sprawdzamy temperaturę wody w dzbanku polewając lekko wewnętrzną stronę uda pacjentki

- jeśli pacjentka jest sprawna zakładamy myjkę na jej rękę i polecamy podmyć się- spłukujemy krocze wodą z dzbanka

- jeśli pacjentka wymaga całkowitej naszej pomocy : namydlamy myjkę, myjemy (kierunek mycia od spojenia łonowego do odbytu, czyli od góry i przodu ku dołowi i tyłowi): pachwiny (dalsza, potem bliższa) →spojenie łonowe→szparę sromową (najlepiej jednym ruchem, ale jeśli jest potrzeba powtarzamy)

- sprawdzamy temperaturę wody w dzbanku polewając lekko wewnętrzną stronę uda pacjentki

- spłukujemy woda z dzbanka (polewamy) myte okolice

- osuszamy krocze za pomocą ręcznika (szpara sromowa ruchem dotykowym)

- wyjąć i odstawić basen

6. u mężczyzn:

- podłożyć ręcznik pod pośladki

- jeśli pacjent jest na tyle samodzielny instruujemy i podajemy kolejno zmoczony gazik, a następnie myjkę, potem do osuszenia ręcznik, jeśli wymaga naszej pomocy to:

- odciągnąć napletek (tj. chwytamy palcami okolice główki prącia i odciągamy ku dołowi fałd skórny- napletek)

- umyć żołądź (główka prąca) delikatnie- najlepiej gazikiem lub wacikiem nasączonym samą wodą

- naciągnąć napletek na swoje miejsce

- umyć za pomocą myjki: pachwinę →worek mosznowy (sprawdzamy czy nie ma odparzeń→okolica krocza

- osuszyć krocze ręcznikiem

- wyjmujemy ręcznik spod pośladków

7. jeśli istnieje potrzeba zakładamy pampers
8. wyjmujemy podkład zabezpieczający
9. likwidujemy budkę
10. zakładamy dolną część piżamy lub obciągamy koszulę u kobiet

Czesanie włosów

1. podłożyć pod głowę ręcznik
2. podzielić włosy na 2 połowy (prawą i lewą)
3. odwrócić głowę pacjenta w prawo i uczesać lewą połowę włosów,
4. odwrócić głowę pacjenta w lewo i uczesać prawą połowę włosów, jeśli włosy są bardzo długie czeszemy je pasmami, rozpoczynając od końca włosów, przytrzymując mocna drugą ręką ponad miejscem rozczesywania
5. ułożyć włosy zgodnie z życzeniem pacjenta
6. wyjąć ręcznik spod głowy w taki sposób, by nie spadły z niego włosy- wytrzepać ręcznik nad koszem , workiem na odpady komunalne.
   
   
    
   Ułożyć w pozycji dogodnej dla pacjenta.

źródło: Podstawy pielegniarstwa