WYMIANA WORKA STOMIJNEGO / ALGORYTM/ czyli zapoznajemy się ze stomią

zamieszczone zdjęcia pochodzą z pracy dr n. med. Adama Majewskiego

Zanim przedstawię klasyczny algorytm wymiany worka stomijnego pozwolę sobie omówić podstawowe aspekty dotyczące samej stomii. Każdy kto sprawuje opiekę lub żyje z osobą z wyłonioną stomią powinien wiedzieć

• co to takiego stomia, 
• w jakim celu został wykonany taki zabieg, 
• z jakimi powikłaniami możemy się spotkać, 
• jakiego sprzętu używać, 
• jak wygląda życie stomika 
• gdzie można się zgłosić gdy potrzebujemy pomocy.

         

      ZABIEG WYŁONIENIA STOMII (operacja Hartmanna- po raz 1 opisana w 1923 r.) jest to celowo wykonane połączenie światła naczynia narządu jamistego z powierzchnią ciała, określone mianem STOMII ( grec. otwór).

Zabieg wykonuje się w tych stanach chorobowych, w których zachodzi konieczność wycięcia lub odbarczenia odbytnicy i odbytu.

Trochę anatomii przy okazji nie zaszkodzi:

Jelito cienkie ma 6 metrów długości i dzieli się na jelito czcze i kręte. Unaczynione jest przez tętnicę i żyłę krezkową górną. W jelicie cienkim odbywa się proces przetwarzania pokarmów w formę umożliwiającą wchłanianie (trawienie), które zachodzi dzięki mechanizmom biernej dyfuzji, dyfuzji ułatwionej, transportowi czynnemu, pinocytozie i przemieszczaniu znacznych treści.

Jelito kręte stanowi odcinek rezerwowy uruchamiany do wchłaniania przy nadmiernej podaży pokarmów lub po wycięciu jelita czczego.

Jelito grube ma od 150 do 180 cm długości. Dzieli się na okrężnicę i odbytnicę. Granicę między okrężnicą a odbytnicą stanowi zagięcie esiczo-odbytnicze umiejscowione na wysokości III kręgu krzyżowego.

Długość samej odbytnicy to 15 cm.

         Okrężnica dzieli się na kątnicę, okrężnicę wstępującą, zgięcie prawej okrężnicy (wątrobowe), okrężnice poprzeczną, zgięcie lewe okrężnicy ( śledzionowe), okrężnicę zstępującą i okrężnicę esowatą. Zewnętrzna warstwa mięśni podłużnych okrężnicy tworzy 3 pasmowate zgrubienia zwane taśmami, które przebiegają wzdłuż całej długości okrężnicy.

Ujście jelita krętego do kątnicy tworzy szparę ograniczoną dwiema wargami, które tworzą jednokierunkowa zastawkę krętniczo-kątniczą.

Okrężnica poprzeczna i esowata należą do ruchomych odcinków okrężnicy i są pokryte w całości otrzewną.

Pozostałe części okrężnicy są nieruchome i położone mniej lub bardziej poza otrzewnowo.

Okrężnicę zaopatrują w krew gałęzie tętnicy krezkowej dolnej i górnej. Tętnica krezkowa górna zapewnia ukrwienie prawej połowie okrężnicy aż do zgięcia lewego, zaś tętnica krezkowa dolna- lewej połowie okrężnicy i górnej części odbytnicy.

W jelicie grubym wchłania się znaczna część elektrolitow, niektórych aminokwasów i witamin ale zasadniczym zadaniem jelita grubego jest wchłanianie wody co przyczynia się do zagęszczania treści jelitowej i właściwej konsystencji kału.

Jelito grube wchłania w ciągu doby ok 500ml wody, maksymalna zdolność wchłaniania jelita to 2500ml.

Odbytnica składa się z odbytu, kanału odbytniczego i bańki odbytnicy.

Kanał odbytu otoczony jest zespołem mięśni okrężnych zwanych zwieraczem odbytu, który współwarunkuje prawidłowe oddawanie stolca i gazów. Wyróżniamy zwieracz zewnętrzny i wewnętrzny. Bańka odbytnicy podzielona jest zwykle na trzy poprzeczne fałdy wystające do światła odbytnicy.

NIEKTÓRE SCHORZENIA JELIT , ODBYTU I ODBYTNICY przyczyniające się do wyłonienia stomii:

1. Choroba Leśniowskiego- Crohna: choroba zapalna całej ściany jelita, najczęściej jelita krętego
2. zespół krótkiego jelita- powstaje po rozległych resekcjach jelita oraz przetoka jelitowa zewnętrzna i wewnętrzna
3. wrzodziejące zapalenie jelita grubego (colitis ulcerosa)- zmiany zapalne błony śluzowej jelita i błony podśluzowej (usunięcie całego jelita i odbytnicy, założenie jednolufowej stomii na jelicie krętym)
4. polipy jelita grubego- stany przedrakowe, w odbytnicy i okrężnicy
5. polipowatość rodzinna – błona śluzowa całego jelita grubego zajęta jest chorobowo
6. rak gruczołowy – nowotwór złośliwy jelita grubego
7. żylaki odbytu (guzki krwawnicze) – żylakowate rozszerzenia żył splotu odbytniczego (spowodowane przez nadciśnienie żyły wrotnej i ciąże)
8. uchyłki jelita cienkiego – wrodzony uchyłek Meckela umiejscowiony w końcowym odcinku jelita krętego (pozostałość po życiu płodowym) . Zaleganie treści w uchyłku doprowadza do ostrego zapalenia- przebieg podobny jak przy zapaleniu wyrostka robaczkowego

W zależności od umiejscowienia i stany chorobowego wyróżniamy dwa typy stomii:

• kolostomię – połączenie światła jelita grubego ze skórą, zlokalizowaną w lewym podbrzuszu
• ileostomię- połączenie światła jelita cienkiego krętego ze skórą powłok brzusznych, zlokalizowaną zwykle w prawym podbrzuszu.

Stomię wyłania lekarz chirurgii w czasie operacji i umiejscawia ją wśród mięsni prostych brzucha.

KOLOSTOMIĘ wykonuje się z powodu nowotworu jelita grubego (okręznicy, odbytnicy), wrzodziejącego zapalenia jelit, choroby Leśn. - Crohna, powikłań choroby uchyłkowej okrężnicy, niedrożności jelita grubego (najczęściej nowotworowej), oraz w następstwie urazów okręznicy lub odbytnicy.

ILEOSTOMIĘ wykonuje się z powodu wrzodziejącego zapalenia jelita grubego, choroby Leśn. - Crohna, zmian w następstwie niedokrwienia jelit, uszkodzenia jelita grubego przez urazy lub niedrożność, w wyniku niedrożności mechanicznej jelita grubego, usunięcie całego jelita grubego wraz z odbytem, ciężkiej postaci porażennej jelita grubego ( zespół Ogilvie), mnogiej polipowatości rodzinnej, odbarczenia obwodowego przewodu pokarmowego.

Ileostomia umożliwia wydalanie płynnej treści przewodu pokarmowego i jest wyłaniana z prawej strony podbrzusza.

Warto dodać też, że istnieje trzeci rodzaj stomii UROSTOMIA ale należy ona do urologicznych zabiegów i jest wyłaniana przez połączenie światła moczowodów z powłokami skórnymi jamy brzusznej

Stomię wykonuje się ze wskazań nagłych, najczęściej w sytuacjach gdzie operacja wyłonienia jest zabiegiem ratującym życie pacjenta lub w czasie planowanego zabiegu.

Rodzaje stomii dzielimy również na dwa rodzaje biorąc pod uwagę kryterium czasowe

• stomia czasowa gdzie istnieje możliwość przywrócenia ciągłości przewodu pokarmowego w czasie następnej operacji
• stomia stała ( definitywna)

Innym kryterium podziału stomii jest jej budowa :

• stomia jednolufowa , boczna – ujście przewodu pokarmowego kończy się na powłokach jamy brzusznej , a pozostała część jest wycięta lub zaszyta
• stomia dwulufowa, boczna / pętlowa- jeden otwór jest końcowym odcinkiem jelita, a drugi otwór jest naturalną droga dla odbytu

POWIKŁANIA

Oczywistym jest, że po takim zabiegu mogą wystąpić różne komplikacje i powikłania. Do najczęstszych należą:

1. powikłania chirurgiczne miejscowe wczesne – powstają jako bezpośrednie następstwa zabiegu operacyjnego
2. powikłania chirurgiczne miejscowe późne – pojawiają się w czasie odległym o kilka tygodni, miesięcy, a nawet lat od zabiegu.
3. Powikłania miejscowe dermatologiczne
4. powikłania ogólnoustrojowe: psychologiczne, seksualne i metaboliczne

POWIKŁANIA DERMATOLOGICZNE

• wyprysk kontaktowy skóry ( zapalenie skóry) jako reakcja na działanie agresywnej treści jelitowej (szczególnie przy ileostomii) zawierającej dużą ilość litycznych enzymów trawiennych, soli i kwasów żółciowych.
• Odczyn alergiczny skóry na jeden ze składników płytki, powierzchni przylepnej lub pojemnika stomijnego

Najczęściej wyprysk kontaktowy skóry należy wiązać ze zbyt późnym zaopatrzeniem stomii i odizolowaniem skóry od treści jelitowej lub nieprawidłowym ukształtowaniem przetoki (wklęsła, płaska lub wycięta).

POWIKŁANIA CHIRURGICZNE WCZESNE:

• krwawienie
• niedokrwienie
• martwica stomii
• wciągnięcie lub wpadnięcie
• obrzęk stomii ( zaburzenia krążenia po wyłonieniu)
• zakażenie rany stomijnej
• przetoka okołostomijna
• brak zrostu śluzowkowo – skórnego

POWIKŁANIA CHIRURGICZNE PÓŹNE

• przedziurawienie jelita podczas irygacji
• obrzęk
• wszczepy śluzówkowe
• martwica
• wciągnięcie lub wpadanie
• wypadanie stomii (prolapsus)
• przepuklina okołostomijna
• zakażenie ewentualnie przetoka okołostomijna
• zwężenie lub zarośnięcie stomii
• wznowa choroby podstawowej
• skręcenie jelita w pobliżu stomii
• niewłaściwe umiejscowienie stomii i następstwa

KRWAWIENIE ZE ŚWIATŁA LUB POWIERZCHNI PRZETOKI

objaw rzadko obserwowany o charakterze powierzchownego krwawienia błony śluzowej spowodowanego jej nadmiernym wypychaniem, drażnieniem przez worek stomijny czy wysychaniem i pękaniem (smarujemy wazeliną)

ZWĘŻENIE STOMII

konsekwencja zmian niedokrwiennych częściowej martwicy stomii , zmian zapalnych tworzących się w okolicach brzusznego odbytu lub nawrotu choroby Leśniowskiego-Crohna. Często związane jest ono z błędem w technice wyłaniania stomii. Leczenie: rozszerzenie mechaniczne, plastyka chirurgiczna

MARTWICA / OSTRE NIEDOKRWIENIE

ostre niedokrwienie i następowa martwica stomii to powikłanie, w którym sposób postępowania uzależniony jest od rozległości zmian ( ucisk na naczynia, zakrzepy w naczyniach).

Jeżeli martwica dotyczy fragmentów stomii dokonuje się plastyki sztucznego odbytu.

Jeżeli martwica obejmuje całą stomię to jej efektem jest wypadnięcie stomii, zaciek treści kałowej do wolnej jamy otrzewnej (odcinek poniżej powięzi) i dochodzi do rozlanego zapalenia otrzewnej. Należy po usunięciu tkanek martwiczych na nowo wykonać stomię.

LAPAROTOMIA – wykonanie stomii na nowo

  NIEDOKRWIENIE

spowodowane przez zbyt rozległe odszkieletowanie jelita od jego krezki i niedostateczne ukrwienie dystalnego, wyłanianego odcinka lub nadmierne napięcie naczyń tętniczych krezkowych.

WCIĄGNIĘCIE STOMII

efekt niedostatecznego uwolnienia jelita, a co za tym idzie jego nadmiernego napięcia . Wciągnięcie utrudnia zabezpieczenie sprzętem stomijnym a czasem zmusza do podjęcia interwencji

WPADNIĘCIE STOMII

błędne umocowanie jelita do powłok brzusznych (jeżeli w czasie operacji występuje nadmierne napięcie jelita, a mięśnie brzucha w czasie narkozy są zwiotczałe lub po pionizacji pacjenta we wczesnej fazie pooperacyjnej brzuch opada)

ZAKAŻENIE OKOŁOSTOMIJNE LUB ROPIEŃ

powstaje w wyniku nieszczelności zespolenia skórno-jelitowego (nieprawidłowe szwy), infekcji tkanki podskórnej i skóry wokół stomii

Wymagane jest leczenie chirurgiczne (nacięcie i drenaż ropnia) uzupełnione odpowiednia antybiotykoterapią. Potem powstają blizny zniekształcające stomię lub rzadziej przetoki okołostomijne.

OBRZĘK STOMII

przyczyny: ucisk na naczynia żylne, zaburzenia krążenia

leczenie: najczęściej ustępuje samoistnie, stosuje się farmakoterapię i okłady

OBRZĘK STOMII

przyczyny: ucisk na naczynia żylne, zaburzenia krążenia

leczenie: najczęściej ustępuje samoistnie, stosuje się farmakoterapię i okłady

WYPADNIĘCIE STOMII

przyczyny: zbyt mobilne jelito ( przy zbyt długiej krezce) , przewaznie dotyczy ileostomii

leczenie: odprowadzenie operacyjne (stomia dwulufowa)

czynniki predysponujące do wypadnięcia stomii:

• wiek pacjenta i stopień wyniszczenia organizmu
• otyłość
• przewlekłe zaparcia
• kaszel
• przerost gruczołu krokowego
• rozciągnięte i wiotkie powłoki brzucha
• oraz inne czynniki wzmagające działanie tłoczni brzusznej

 

SKRĘCENIE JELITA

niedrożność wyłonionego jelita

występuje na odcinku wewnątrzotrzewnowym (przed jego wejściem do kanału stomijnego) . Skręcenie jest przyczyną tak jak i wgłobienie jelita, nieodpowiedniego podszycia do otrzewnej ściennej lub otoczenie licznymi zrostami pooperacyjnymi

WZNOWA PROCESU CHOROBOWEGO

wznowa raka w kolostomii, mało radykalne usunięcie jelita objętego naciekiem nowotworowym lub przerzutami (złe rokowania), wznowa choroby Leśn. - Crohna.

Wymaga to najczęściej ogólnego leczenia choroby podstawowej

POWIKŁANIA METABOLICZNE

częściej w ileostomii, w warunkach większej utraty wody, zaburzeń elektrolitowych, zaburzeń wchłaniania witamin i mikroelementów

ZAROŚNIĘCIE STOMII

przyczyną są niedrożności mechaniczne

WSZCZEPY ŚLUZOWKOWE

implanty śluzowki jelita w pobliżu szwów śluzówkowo-skórnych.

Do ich powstania może dochodzić w sytuacji mechanicznego podrażnienia gdy zaopatrzenie stomii znajduje się zbyt blisko szwów

Wszczepy na ogół nie stanowią problemu klinicznego

PRZETOKA

przyczyny: ewolucja zakażenia okołostomijnego, perforacja jelita w tkance podskórnej

leczenie: drenaż, opatrunki

SPRZĘT STOMIJNY I AKCESORIA

Rodzaj sprzętu zależy od

• typu stomii
• umiejscowienia stomii
• wielkości stomii
• wydzieliny jelitowej
• wrażliwości skóry
• sprawności manualnej pacjenta
• trybu życia
• indywidualnych upodobań

sprzęt stomijny powinien spełniać następujące warunki:

• powinien być szczelny dla treści jelitowych i gazów
• skutecznie chronić skórę wokół stomii i zabezpieczyć ją przed odparzeniami i podrażnieniami
• nie powinien ograniczać sprawności fizycznej
• powinien zabezpieczyć poczucie bezpieczeństwa i komfortu

Rodzaje stosowanych worków w zależności od wyłonionej stomii:

• otwarte – ileostomijne, posiadają w dolnej części otwór zamykany klamrą lub na rzepy, stosowane są często w przypadku ileostomii gdzie wydzielina na rzadszą konsystencję. Worki nie muszą być wymieniane przy każdym wypróżnieniu jeżeli worek dobrze utrzymuje się na skórze, może być przyklejony 2-3 dni
• zamknięte- kolostomijne, stosowane są najczęściej przez osoby z koostomią i wymienia się je 1-2 razy dziennie
• przeźroczyste – głównie pooperacyjne
• beżowe

worki produkowane są w systemach:

• jednoczęściowe ( worek zaopatrzony w część przylepną tzw. pole klejowe)
• dwuczęściowe ( składa się z płytki przyklejanej do skóry i mocowanego do niej woreczka
• system synergiczny- łączy w sobie zalety sprzęty 1 i 2 częściowego , składa się z cienkiej płytki i worka, na płytce umieszczona jest specjalna przeźroczysta strefa

Odpowiednio dobrany sprzęt stomijny nie stanowi przeszkody dla normalnego funkcjonowania w życiu codziennym i zawodowym.

Skóra wokół stomii wymaga szczególnej pielęgnacji i uwagi by zminimalizować ryzyko powikłań. Prawidłowa pielęgnacja tej okolicy jest niezbędnym warunkiem osiągnięcia satysfakcji z życia i powrotu do aktywności zawodowej i rodzinnej. Używając sprzętu stomijnego należy przestrzegać następujących zasad:

• przy każdej zmianie sprzętu należy dokładnie umyć skórę ciepłą wodą, z mydłem o pH skóry lub specjalną pianką do mycia skóry wokół stomii. Błona śluzowa jelita nie jest unerwiona więc dotykanie jej nie jest bolesne. Wskazane jest w miarę możliwości obmywanie stomii pod bieżącą wodą.
• Dokładne osuszenie skóry wokół stomii- jest to konieczne by przylepiec dobrze przylegał do skóry i nie odklejał się
• dokładne wycięcie otworu w przylepcu , dopasowanie go do skóry
• jeżeli blisko stomii znajdują się blizny pooperacyjne, bruzdy, zagłębienia itp. należy użyć pasty uszczelniającej, wypełnić nierówności na skórze, a następnie przykleić przylepiec. To zapobiegnie przeciekaniu treści jelitowej pod przylepiec, a tym samym sprawi, że pacjent poczuje się bezpieczniej i pewnie.

Przy pielęgnacji skóry wokół stomii NIE należy :

• zmywać skóry benzyną, eterem, ponieważ niszczy się jej naturalną wilgotność
• stosować mydeł alkalicznych,żeli do kąpieli, płynów itp., ponieważ zmienia się pH skóry
• stosować pod przylepiec żadnych maści czy kremów ponieważ zmniejszają właściwości przylepne skóry

SPECJALNE ŚRODKI I AKCESORIA POMOCNICZE dla stomii i skóry wokół niej

1. pasta gojąca
2. pasta gojąco – uszczelniająca
3. chusteczki ze środkiem ochronnym
4. chusteczki zmywające
5. pianka, płyny do mycia skóry
6. puder gojący pochłaniający wilgoć
7. krem nawilżająco ochronny
8. spray neutralizujący zapach
9. krople neutralizujące zapachy
10. pierścień ochronny
11. pierścień ochronny z kołnierzem- tworzy barierę fizyczną pomiędzy stomią a skórą tak, że treść jelitowa trafia bezpośrednio do worka stomijnego bez możliwości przenikania
12. aerozol do usuwania przylepca
13. spray ochronny „druga skóra”
14. saszetki żelujące, które zagęszczają treść jelitową w worku
15. minicapy
16. worki do stomii wklęsłych
17. pasy przepuklinowe dla pacjentów ze stomią
18. sprzęt do irygacji

Istniejące na rynku polskim firmy zajmujące się dystrybucją sprzętu stomijnego to Coloplast, Convatec, Dansac, Pofarm-Poznań, Salls

ZASADY ZAOPATRZENIA W SPRZĘT

1.    Pierwszy sprzęt jakim zostaje zaopatrzony chory, zakładany jest jeszcze na stole operacyjnym. Wychodząc ze szpitala pacjent otrzymuje pierwsze zlecenie na zakup potrzebnego sprzętu stomijnego. Kolejne zlecenia wydaje lekarz POZ, chirurg, urolog lub onkolog.
2.   Okres na jaki wystawiono kolejne zlecenie nie może być dłuższy niż termin ważności karty zaopatrzenia comiesięcznego.
3. Karta zaopatrzenia comiesięcznego- lekarz wystawiający zlecenie zakupu sprzętu oraz sklep gdzie się zaopatrujemy , odnotowują na niej odbiory sprzętu stomijnego na kolejne miesiące.
4. Kartę zanosimy do oddziału NFZ , można też upoważnić pisemnie upoważnioną przez siebie osobę. 
5. wraz ze zleceniem poszpitalnym należy również w NFZ przedstawić kartę wypisu ze szpitala, dowód osobisty i ubezpieczenie. 
6.  Kiedy już zarejestrujemy zlecenie na sprzęt stomijny zgłaszamy się po odbiór sprzętu do sklepu specjalistycznego. Aktualna lista sklepów w całej Polsce jest na stronie NFZ

ZASADY REFUNDACJI

Sprzęt stomijny, czyli płytki stomijne, worki, pierścienie, pasty uszczelniające, zestawy do irygacji są w 100% refundowane przez NFZ. Pacjent nie ponosi kosztów.

kwoty refundacji zależne od rodzaju stomii:

• ileostomia 400zł 
• urostomia 480zł
• kolostomia 300zł

KILKA ZASAD OKREŚLAJĄCYCH PRAWIDŁOWE UMIEJSCOWIENIE STOMII

• jeśli to możliwe, stomia powinna znajdować się w mięśniu prostym brzucha
• ujście stomii powinno być widoczne dla chorego i w zasięgu jego rąk, szczególnie u osób otyłych ( niekiedy u osób otyłych wyłonienie stomii wykonuje się w pępku po uprzednim jego usunięciu)
• stomia powinna być oddalona od rany operacyjnej minimum 4 cm
• nie powinna znajdować się w pobliżu kolców biodrowych fałdów skórnych, wcześniejszych blizn pooperacyjnych, przeszczepów skóry ani zmian popromiennych

Przed samą operacją wyznaczane jest miejsce stomii. Ma to służyć możliwie najlepszemu wyznaczeniu miejsca jej ujścia tak, by późniejsza jej pielęgnacja i skóry wokół oraz dopasowanie sprzętu było jak najmniej uciążliwe dla pacjenta.

Miejsce stomii wyznacza się w 4 pozycjach

• pochylonej
• stojącej
• siedzącej
• leżącej

Obecnie dąży się do tego by czas hospitalizacji był jak najkrótszy ze względów:

• zdrowotnych- krótki czas pobytu w szpitalu zapobiega zakażeniom szpitalnym oraz powikłaniom pooperacyjnym
• finansowych- zmniejsza się koszt związany z pobytem chorego w szpitalu

ŻYCIE ZE STOMIĄ

Stomia nie ogranicza i życie z nią może być zupełnie normalne

Bardzo ważna w życiu stomika (osoby ze stomią) jest aktywność fizyczna ponieważ przyczynia się to do prawidłowego funkcjonowania organizmu, właściwej przemiany materii oraz wzmocnienie mięśni brzucha.

Zalecana aktywność to m.in.:

• jazda na rowerze
• nordic walking
• pływanie
• jazda na łyżwach, rolkach, nartach itp
• Pacjenci stomijni powinni wykluczyć:
• boks, karate, judo- sporty kontaktowe
• sporty wymagające dużego wysiłku fizycznego
• sporty wymagające dużego nasilenia tłoczni brzusznej (np. podnoszenie ciężarów)

1. Podróżowanie.
   Stomicy mogą podróżować bez większych ograniczeń. Jeśli jednak po operacji minęło mniej niż 6 miesięcy , potrzebna jest zgoda lekarza na wyjazd.
   W przypadku podróży, zmiany klimatu i środowiska należy zabrać ze sobą więcej worków stomijnych niż zwykle używa się na co dzień. Zmiana klimatu , wody, rodzaju jedzenia może spowodować zaburzenia żołądkowo-jelitowe. Należy zabrać ze sobą środki przeciwbiegunkowe i elektrolity. W krajach o ciepłym, wilgotnym klimacie należy przyjmować większa ilość wody.
2. Aktywność zawodowa i życie rodzinne
   Stomia może być wyłoniona u ludzi w każdym wieku, ale okres adaptacyjny do życia ze stomią bywa różny. Nie należy rezygnować z dotychczasowych planów i marzeń. Członkowie rodziny także biorą udział w życiu stomika i nie należy ich lekceważyć, unikać ani odrzucać ich pomocy.
   Powrót do pracy takiej osoby jest uzależniony od rodzaju wykonywanego zawodu i należy omówić to z lekarzem. Jeśli praca wymaga podnoszenia lub dźwigania należy się wstrzymać z powrotem 12 tygodni , a potem ograniczyć ciężary. Warto stosować specjalną bieliznę i pas stomijny.
3. Życie seksualne
   Ta sytuacja i zabieg zmieniają wygląd ciała i podejście do samego siebie w sposób nagły i nie może pozostać niezauważone. Przyzwyczajenie się i akceptacja własnego wizerunku wymaga czasu ( tak jak akceptacja przez partnera czy partnerkę).
   Fakt posiadania stomii nie powinien mieć wpływu na prowadzenie normalnej aktywności seksualnej. Pacjent i jego partner/ka muszą czuć się pewnie, nie bać się, czuć się bezpiecznie ze sprzętem, którego pacjent używa przy stomii.
   ANTYKONCEPCJA- w przypadku ileostomii tabletki antykoncepcyjne czy spirala mogą nie zdać egzaminu. Konieczne może stać się używanie prezerwatyw.
   CIĄŻA – mając wyłonioną stomię kobiety mogą zajść w ciążę i urodzić zdrowe dziecko. W czasie ciąży prawdopodobnie zmieni się rozmiar i kształt stomii . Konieczne będzie dostosowanie sprzętu właściwego do sytuacji do zmieniającego się w czasie ciąży kształtu brzucha. Ważny też jest nadzór lekarza.
   OTWARTA ROZMOWA Z PARTNEREM / KĄ – Nie można z góry zakładać że druga osoba odrzuci fakt stomii

ALGORYTM WYMIANY WORKA STOMIJNEGO

definicja

jest to zabieg polegający na wykonaniu toalety stomii i złożeniu nowego sprzętu

rodzaj zabiegu:

pielęgnacyjny i profilaktyczny

cele zabiegu

• zapewnienie higieny 
• zapobieganie stanom zapalnym skóry wokół stomii
• poprawa samopoczucia pacjenta i jakości jego życia

wskazania

   

każdy pacjent z wyłonioną stomią z ograniczoną możliwością w zakresie samoopieki

wykonawca

pielęgniarka, opiekun medyczny, pacjent samodzielny, osoba przeszkolona

przygotowanie sprzętu

• woreczki jednoczęściowe lub zestaw dwuczęściowy
• ciepła woda
• małe nożyczki
• miarka z papieru, długopis/ołówek
• miękkie ściereczki suche / gaziki
• pojemnik i worek na odpady
• rękawiczki jednorazowe
• pasta uszczelniająca

działania

1. poinformowanie pacjenta o zabiegu i celu
2. uzyskanie zgody pacjenta i włączenie go do współpracy
3. ocena stomii (rodzaj, wielkość, kształt) i skóry wokół
4. wybór sprzętu : do kolostomii zalecane są worki zamknięte, do ileostomii otwarte. Sprzęt musi zapewnić szczelność i bezpieczeństwo choremu
5. ułożenie chorego w wygodnej pozycji ( najlepiej leżącej)
6. założenie rękawiczek po uprzednim higienicznym umyciu rąk
7. zdjęcie zużytego sprzętu ( odczepiamy w dół) , umycie stomii i skóry wokół ciepłą wodą z mydłem o pH skóry, zdjęcie resztek kleju
8. po umyciu skóry wokół stomii i samej stomii pobranie miarki za pomocą wzornika papierowego i odrysowanie na sprzęcie jednorazowym lub płytce
9. wycięcie otworu odpowiedniego do wielkości stomii
10. osuszenie skóry ( suchą czystą ściereczką)
11. odklejenie papieru zabezpieczającego część przylepną płytki i przyklejenie płytki do skóry 
12. w przypadku sprzętu dwuczęściowego - założenie worka na pierścień płytki i sprawdzenie zapięcia przez pociągnięcie worka
13. w razie zastosowania worka otwartego - założenie zapinki na jego końcówkę
14. przy stwierdzeniu nierówności należy założyć wokół stomii pastę uszczelniającą , zwiżlyć ją wodą i dobrze rozprowadzić uzupełniając nierówności
15. uporządkowanie zestawu, segregacja odpadów
16. zdjęcie rękawiczek
17. udokumentowanie zabiegu

Pasta zapewnia szczelność, zapobiega podciekaniu treści kałowej.

Przy wszystkich zabiegach pielęgnacyjnych oraz przy zmianie sprzętu należy postępować ostrożnie i delikatnie by nie uszkodzić skóry wokół stomii.

MOŻLIWE POWIKŁANIA W TRAKCIE ZABIEGU:

• ból z powodu rany pooperacyjnej- zastosowanie płytki z akordeonowym pierścieniem zatrzaskowym, który przejmuje nacisk wywierany przy zmianie worka , dzięki czemu zabieg jest bezbolesny
• stomia wklęsła lub płaska- zastosowanie specjalnej płytki o wypukłym kształcie 
• alergia skórna wokół stomii
• odparzenia
• przepuklina ( stosujemy specjalne worki)

Bardziej szczegółowy opis samego algorytmu wymiany worka znajdziecie TU (klik)

Bardzo serdecznie polecam Wam również stronę CENTRUM SZKOLEŃ KORA, (klik) gdzie można zrobić za niewielkie pieniądze kurs opieki stomijnej i uzyskać certyfikat

źródło informacji: materiały naukowe dr n. med. Adama Majewskiego, Podstawy pielęgniarstwa chirurgicznego