- niedokrwistość,
- niedobory witamin,
- zaburzenia przyswajania składników pokarmowych,
- niedożywienie.
- białka (jeżeli nie występują przeciwwskazania związane z inną chorobą np.: ciężką niewydolnością nerek) - zawarte w białkach aminokwasy biorą czynny udział w budowie i regeneracji tkanki mięśniowej. Najlepszym źródłem białka są mleko i jego przetwory, jaja, mięso, drób, ryby.
1. Posiłki powinny być spożywane regularnie od 4 do 6 razy dziennie.
2. Potrawy należy gotować w wodzie lub na parze, piec bez tłuszczu, w rękawie foliowym, podprawiać zawiesiną z mąki i mleka.
3. Aby zwiększyć ilość białka w jadłospisie, można wykorzystać mleko w proszku jako dodatek do potraw (do zaprawiania zup, sosów, do deserów mlecznych, do różnych ciast i napojów). Białko jaja kurzego również wzbogaca potrawy takie jak: budynie, pulpety, rolady mięsne, omlety.
Desery, surówki, niektóre zupy oraz potrawy z mąki można wzbogacać w białko przez dodanie serka homogenizowanego.
4 . Produkty spożywane powinny być bogate w:
a ). witaminy:
- C (źródłem tej witaminy są owoce dzikiej róży, jagodowe, cytrusowe a także zielona pietruszka, warzywa kapustne, papryka, pomidory, ziemniaki, chrzan),
- A (występuje w tłuszczu rybim – tranie, wątrobie, serach, żółtkach jaja oraz margarynach wzbogaconych w tą witaminę. W organizmie człowieka jest wytwarzana z prowitamin witaminy A – karotenoidów, występujących w produktach roślinnych np.: marchwi, dyni, groszku zielonym, fasolce szparagowej, koperku, morelach, brzoskwini),
- B 2 (znajduje się w mleku i jego przetworach, jajach, produktach zbożowych gruboziarnistych, w drożdżach piwowarskich, w wątrobie),
- E (źródłem tej witaminy są oleje roślinne, zwłaszcza słonecznikowy, margaryny wzbogacone w ten składnik, kiełki i zarodki pszenne, produkty zbożowe gruboziarniste, zielona pietruszka, szpinak, sałata, kukurydza oraz żółtko jaj, masło, mleko i jego przetwory).
- WAPŃ (źródłem wapnia są; mleko, przetwory mleczne, konserwy rybne zawierające kościec – sardynki, szproty, jaja, mąka, kasze, warzywa liściaste, orzechy, kakao),
- FOSFOR (znajduje się w jajach, mięsie, rybach, podrobach, mleku i jego przetworach, zwłaszcza w serach podpuszczkowych),
- MAGNEZ (występuje w zielonych częściach roślin czyli w warzywach liściastych, kiełkach zbóż, otrębach, produktach zbożowych pełnego przemiału, kukurydzy, bananach, orzechach, migdałach, kakao i czekoladzie. W mniejszych ilościach w mleku i jego przetworach oraz mięsie),
- POTAS (bogate w potas są ziemniaki gotowane i pieczone w łupinach, zielona pietruszka, seler, marchew, pomidory, kapusta, banany, śliwki, porzeczki, suszone owoce, pieczywo razowe, mleko),
- KRZEM (występuje w pokrzywie i skrzypie polnym, w łuskach ziarna zbóż: płatkach owsianych, otrębach pszennych, w czosnku, szczypiorku, mleczku pszczelim, wodzie źródlanej, w skórce owoców - nie należy obierać jabłek i gruszek, agrest i winogrona należy spożywać ze skórką),
- ŻELAZO (źródłem są; mięso i przetwory mięsne z krwią, ryby, drób, żółtka jaj, mąka z pełnego przemiału, otręby pszenne i ryżowe, zarodki pszenne, szpinak, pietruszka zielona i korzeń, szczypior, szczaw, boćwina i buraki czerwone, brukselka, suszone owoce i warzywa,
- CYNK (występuje w produktach zbożowych z pełnego przemiału, podrobach, mięsie, rybach, żółtkach jaj, nasionach słonecznika, dyni, kiełkach pszenicy).
- 5. Dieta powinna dostarczać odpowiednią ilość błonnika pokarmowego, który pomaga oczyścić organizm z toksyn jednocześnie zabezpieczając przed zaparciami, które bardzo często nękają osoby leżące. Najlepszym źródłem błonnika są owoce i warzywa podawane w postaci gotowanej, duszonej lub pieczonej, tarte lub mielone tak aby nie działały drażniąco na przewód pokarmowy chorego.
7. Ograniczyć spożycie tłuszczów zwierzęcych, słodyczy, cukru i soli,
8. Należy dbać o utrzymanie należnej wagi ciała pacjenta.
Produkty
ipotrawy
|
Zalecane
|
Zalecanewumiarkowanychilościach
|
Przeciwwskazane
|
NAPOJE
|
Mleko 2%tłuszczu, jogurt,kefir, maślanka,serwatka, słabaherbata, słabakawa, napojeowocowe, sokiowocowo- warzywnez mlekiem,koktajle mleczno- owocowe
|
Mocna herbata,mocna kawa,jogurt pełnotłusty,mleko pełnotłuste,
|
Kakao, czekolada,napoje alkoholowe,wody mineralnegazowane, coca – cola, pepsi,lemoniada
|
PIECZYWO
|
Chleb pszenny,suchary, bułki,biszkopt, pieczywopółcukiernicze, drożdżowe,herbatniki
|
Chleb graham,pieczywo
cukiernicze,chrupki pszenne,pieczywo pszennerazowe zdodatkiem słonecznikai soi.
|
Chleb żytniświeży, chlebżytni razowy,pieczywo chrupkieżytnie.
|
DODATKI
DO
PIECZYWA
|
Masło, chudyi półtłustyser twarogowy,serek homogenizowany,ser ziarnisty,pasty serowez różnymidodatkami, mięsogotowane, chudewędliny, szynka,polędwica drobiowa,chude ryby,ścięte białkojaja, galaretkimięsne, drobiowe,rybne.
|
Miękkie margaryny,tłusty twaróg,całe jajagotowane namiękko, jajecznicana parze,jajko sadzone,parówki cielęce,ryby wędzone,kiełbasa szynkowa,pasztet drobiowy – chudy robionyw domu.
|
Tłuste wędliny,konserwy, salceson,kaszanka, pasztetowa,smalec, tłustesery żółte,topione, serpleśniowe, ser „Feta”,jajagotowane natwardo ismażone ztłuszczem.
|
ZUPY
I
SOSY
GORĄCE
|
Chudy rosółz cielęciny,kurczaka bezskóry, rosółjarski, krupnik,jarzynowe, ziemniaczana,owocowe zaprawianemąką imlekiem, lubmąką iśmietanką albozaprawą zacieranąz mąkii masła,sosy łagodneze słodkąśmietaną .
|
Rosół, kalafiorowa,
z ogórkówkiszonych, pieczarkowa,zaprawiane mąką
i śmietaną, zaciąganeżółtkiem.
Chrzanowy, musztardowy,zaciągane żółtkiem
|
Tłuste, zawiesiste,na mocnychwywarach mięsnych,kostnych, grzybowych,zasmażane, pikantne,
z warzywkapustnych, strączkowych.
Grzybowy, cebulowy,zasmażane.
|
DODATKI
DO
ZUP
|
Bułka, grzanki,kasza manna,jęczmienna, krakowska,ryż, drobnemakarony, laneciasto, kluskibiszkoptowe.
|
Kluski francuskie,groszek ptysiowy.
|
Grube kasze:pęczak, gryczana,grube makarony,kluski kładzione,jaja gotowanena twardo,nasiona roślinstrączkowych.
|
MIĘSO,
DRÓB,
RYBY
|
Chuda cielęcina,królik, kurczakbez skóry,indyk bezskóry, wątroba,chude ryby:dorsz, młodykarp, pstrąg,lin, okoń,szczupak, fladra,sandacz, mintaj,morszczuk. Potrawygotowane: pulpety,budynie, potrawki.
|
Wołowina, dziczyzna,chuda wieprzowina,ozorki, serca,ryby morskie:makrela, śledzie,karmazyn, sardynka.Potrawy duszonebez obsmażania
na tłuszczupieczone wfoli lubpergaminie.
|
Tłuste gatunki:wieprzowina,baranina,gęsi,kaczki, tłusteryby: węgorz,tłusty karp,łosoś, sum,tołpyga.
Potrawy smażone,pieczone wtradycyjny sposób.
|
POTRAWY
PÓŁMIĘSNE
I
BEZMIĘSNE
|
Budynie zkasz, warzyw,makaronu cienkiego,mięsa, risotto,leniwe pierogi,tarta zwarzywami, zserem, zowocami
|
Zapiekanki zkasz, warzywi mięsa,kluski francuskie,makaron zmięsem, kluskiziemniaczane.
|
Wszystkie potrawysmażone natłuszczu: plackiziemniaczane, bliny,kotlety, krokiety,bigos, fasolkapo bretońsku.
|
TŁUSZCZE
|
Masło, słodkaśmietana
( 18%), olejeroślinne: sojowy,słonecznikowy, rzepakowybezerukowy, kukurydziany,oliwaz oliwek.
|
Masło roślinne,margaryny miękkie.
|
Smalec, łój,słonina, boczek,margaryny twarde.
|
WARZYWA
|
Młode, soczyste:marchew, dynia,kabaczek, patisony,buraki, seler,pietruszka, pomidorybez skórki,skorzonera, szparagi,sałata inspektowa,warzywa zwody zdodatkiem tłuszczu.
|
Szpinak, kalafior,brokuły, groszekzielony, fasolkaszparagowa, sałatazielona, rabarbar,cykoria, drobnostarte surówkinp. :z marchewki,selera,
|
Warzywa kapustne,cebula, czosnek,pory, suchenasiona roślinstrączkowych, ogórki,brukiew, rzodkiewki,rzepa, kalarepa,papryka, warzywa surowe wpostaci grubostartych ,warzywa zasmażane,marynowane, solone
|
ZIEMNIAKI
|
Gotowane, pieczone
|
Smażone ztłuszczem, frytki.
|
|
OWOCE
|
Dojrzałe, soczyste, jagodowe, winogronabez pestek, (w postaci przecierów), cytrusowe,dzikiej róży,brzoskwinie, morele,banany, jabłkapieczone igotowane.
|
Wiśnie, śliwki,kiwi, melon,(w przypadkuzaparć namoczoneśliwki suszone)
|
Wszystkie niedojrzałe,gruszki, czereśnie,daktyle, kawon,orzechy, owocemarynowane.
|
DESERY
|
Kisiele, budynie, galaretki mleczne, owocowe, jogurty, z serka homogenizowanego, kremy, bezy, musy, suflety, soki i przecieryowocowe.
|
Ciasta deserowe,lody
|
Tłuste ciasta, torty, deseryz używkami, czekolada, batony,chałwa, deseryz kakao.
|
PRZYPRAWY
|
Sok z cytryny, kwasekcytrynowy, cukier, pietruszka, zielonykoperek, majeranek, rzeżucha, melisa,bazylia, kminek
|
Ocet winny,sól, pieprzziołowy, jarzynka,vegeta, paprykasłodka, estragon,tymianek
|
Ostre: ocet,pieprz, paprykaostra, chili,curry, musztarda,ziele angielskie,liść laurowy,gałka muszkatołowa,gorczyca.
|
W diecie tej można podawać choremu (po obowiązkowej konsultacji z lekarzem prowadzącym) dietetyczne środki spożywcze specjalnego przeznaczenia medycznego o różnej konsystencji, smaku i składzie np.: nutridrinki, peptomen, protifar itd.
źródła:
Dietetyka żywienie zdrowego i chorego człowieka – mgr Helena Ciborowska, mgr Anna Rudnicka. Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
Praktyczny podręcznik dietetyki – redaktor naukowy prof. dr hab. n. med. Mirosław Jarosz wyd. Instytut Żywności i Żywienia.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz